Het jachtvliegtuig Fokker D-21 wordt nagebouwd op het Hoogeveense vliegveld in een hangar van het bedrijf ATN Aircraft Division.Het zal uiteindelijk dé publiekstrekker van het vliegveld worden. Het betreft hier een luchtwaardige, exacte replica van één van Nederlands meest befaamde vliegtuigen, die in de meidagen van 1940 zo heldhaftig heeft gestreden tegen de vliegtuigen van de Duitse Luftwaffe.
Het merendeel van de voor de bouw van de D-21 benodigde bouwtekeningen is afkomstig uit het persoonlijk archief van Jack van Egmond, oprichter van het ATN bedrijf. ‘Als kleine jongen al verzamelde ik foto’s, gegevens en onderdelen van de Fokker D-21, een vliegtuigtype dat altijd erg tot mijn verbeelding heeft gesproken.’ Van de 416 bouwtekeningen die er ooit voor de bouw van dit vliegtuig zijn vervaardigd, heeft Jack er 397 weten te verzamelen. Het gevolg is dat hij beschikt over een gigantische hoeveelheid gegevens betreffende dit vliegtuigtype.
Eerste poging is mislukt
Het is de tweede keer dat er in ons land een poging gewaagd wordt een vliegende replica te bouwen van de legendarische Fokker-jager waarvan er op de hele wereld niet één exemplaar meer bestaat. De eerste -mislukte- poging om een dat te doen dateert uit 1988 toen de Koninklijke Luchtmacht ter gelegenheid van haar 75-jarig bestaan samen met de vliegtuigfabriek Fokker een project startte met als doel een luchtwaardige D-21 te bouwen aan de hand van de Jack van Egmonds originele bouwtekeningen uit de jaren ’30.
Het was de bedoeling dat deze D-21 tijdens de vliegshow van 2 juli 1988 voorgevlogen zou worden waarna het een plekje in het Militair Luchtvaart Museum op Soesterberg zou krijgen. Dat eerste, het voorvliegen, is nooit gelukt: het vliegtuig zag er schitterend uit, maar was niet luchtwaardig. Het laatste is wel gebeurd: de replica staat nu in het Defensie Museum in Soesterberg.
Replica Soesterberg.
Het idee om dit Nederlandse jachtvliegtuig te bouwen, heeft Jack van Egmond al 40 jaar. Van Egmond: ‘De door ons gebouwde D-21 zal een nog exactere replica worden dan het exemplaar dat in Soesterberg in het museum staat. Dat toestel ziet er op het eerste gezicht wel goed uit, maar als je het van dichtbij bekijkt blijken er toch wat zaken te zijn die niet helemaal kloppen. Zo zitten de wielen vast aan gewone buizen in plaats van aan echte verende landingspoten. Ook het dashboard is niet helemaal zoals het hoort.’ Echt veel vliegen zal de in Hoogeveen gebouwde Fokker D-21 volgens Van Egmond overigens niet; daarvoor is het risico van beschadigingen te groot. Alleen bij bijzondere gebeurtenissen zal de Fokker-jager het luchtruim kiezen.
Rep en roer
Het initiatief van Jack van Egmond om een vliegende replica van de legendarische Fokker-jager te bouwen heeft de internationale en nationale luchtvaartwereld in rep en roer gebracht. Op internet zijn de -positieve- reacties niet van de lucht. Wanneer de Fokker eenmaal klaar is, zou het zomaar kunnen dat uit binnen- en buitenland de luchtvaart-enthousiasten naar Hoogeveen zullen komen om de D-21 in actie te kunnen zien.
Of het Jack van Egmond daadwerkelijk zal lukken om deze klus te klaren en het project tot een goed einde te brengen, daaraan twijfelt niemand in de wereld van de luchtvaart. Sinds 1976 heeft deze vakman namelijk laten zien tot waar hij toe in staat is. Liefst 32 vliegende oldtimers, die hij vaak kocht als één bonk roest, heeft hij gerestaureerd tot prachtige, vliegende oldtimers.
Vliegveld Hoogeveen wil al jaren uitgroeien tot hèt historisch vliegveld van Nederland. Doel is jaarlijks tal van shows en themadagen te houden met historische vliegtuigen uit alle delen van de wereld.
Het vliegveld met de langste grasbaan van Nederland ligt in Hoogeveen. Ideaal voor historische kisten. Met een oud toestel heb je volgens Van Egmond gras nodig om veilig te kunnen landen.
Uiteraard moest het D21-project voor de start goedgekeurd worden door de Luchtvaartinspectie. Dat leverde echter geen enkel probleem op en dat was voor het grootste deel te danken aan Jack’s uitstekende internationale reputatie als vliegtuigrestaurateur/bouwer. Jack bouwt zijn D-21 helemaal op de manier zoals dat vroeger ook werd gedaan door de Fokker-fabriek in Amsterdam. Zelfs de tafel (foto) waarop de vleugel van de D-21 wordt gebouwd, is van een Fokker-ontwerp. Veel onderdelen voor zijn D-21 heeft Jack van heinde en verre gehaald. Zo komt de motor uit het museum in Soesterberg, de landingspoten uit Denemarken, de wielen uit Engeland en het remsysteem uit de VS.
Eerbetoon aan wachtmeester-vlieger Jack van Zuijlen
Jack van Egmond’s D-21 zal op de romp het registratienummer ‘223’ gaan dragen. Dat was in de meidagen van 1940 de machine van wachtmeester-vlieger Jack van Zuijlen. Die werd op 10 mei 1940, tijdens een achtervolging van twee Heinkel-bommenwerpers, neergeschoten bij Wassenaarse Slag. Uiteindelijk stort zijn kist neer in de Wassenaarse duinen. Van Zuijlen krijgt een tijdelijk graf op de begraafplaats te Wassenaar. De propeller van de D-21 alsmede een stuk linnen met het registratienummer en veel bloemen worden door enkele kameraden op zijn graf geplaatst.
Van Egmond: ‘ Het geven van de registratie ‘223’ aan mijn D-21 lijkt me een mooi eerbetoon aan een vlieger die, net als ik, uit het oosten van het land kwam (Kampen) en bovendien ook nog eens dezelfde voornaam had als ik.’
Het wrak in de duinen van Wassenaar.
Jack van Egmond hoopt met zijn D-21 in 2018 het luchtruim te kunnen kiezen. Of hij daarna nog meer vliegtuigprojecten op het programma heeft staan? ‘Helaas zal dit mijn laatste project worden gezien mijn leeftijd van zeventig plus wordt het tijd het eens wat rustiger aan te doen.’ Over het voortbestaan van het bedrijf ATN hoeft Van Egmond zich geen zorgen te maken. Zijn zoons hebben de zaak ondertussen overgenomen, terwijl ook zijn kleinzoon al flink betrokken wordt bij het werk aan de vliegtuigen.’
Bron Hoogeveensche Courant
Vliegshow rond 50-jarig bestaan vliegveld Hoogeveen in 2014.
Vliegshow 'Wings and Wheels' in 2012 in Hoogeveen.
