Bezetting

Bezeting: het leven van alledag
Als in mei 1940 de Duitse bezetting een feit is, herneemt ook in Drenthe het leven van alledag al spoedig zijn normale loop. Dat is wat de Nederlandse overheid ook beoogt. Burgemeesters en andere bestuurders worden gemaand op hun post te blijven om de belangen van de bevolking zo goed mogelijk te behartigen. Alleen burgemeester Mackay van Meppel wenst zich niet terughoudend op te stellen en wordt al na enkele maanden vervangen wegens openlijk verzet tegen de nieuwe machtshebber.

De bezetter stelt zich de eerste tijd terughoudend op en hoopt de Nederlandse bevolking met zachte hand te winnen voor de ideeën van het nationaal-socialisme, onder andere door een verfijnd propagandasysteem van radio, film en kranten. De Nederlandse pers wordt direct onder controle gebracht en onder censuur geplaatst. Dat geldt ook voor schrijvers via het oprichten van de Kultuurkamer.

Allerlei organisaties worden verboden en vervangen door Duits-vriendelijke en velen worden gedwongen een Ariërverklaring te tekenen.

Een tweede belangrijk doel van de bezetter is het inschakelen van Nederlanders bij de Duitse oorlogsmachine. Daartoe wordt allengs een steeds groter deel van wat in de landbouw en industrie geproduceerd wordt weggevoerd naar Duitsland.

Op 28 februari 1941 kondigt de rijkscommissaris Seyss-Inquart de verordening af "betreffende de verplichting tot het verrichten van diensten en de beperking ten aanzien van het veranderen van betrekking." Deze verordening, geheel in strijd met het volkenrecht, vormt de basis voor de arbeidsinzet in Nederland, de verplichte tewerkstelling in nazi-Duitsland en de bezette gebieden.

Meer dan 10 miljoen buitenlandse dwangarbeiders verblijven tussen 1939 en 1945 in Duitsland en de door Duitsers bezette gebieden. Ruim een half miljoen van hen zijn Nederlanders. Daarvan overleven bijna 30.000 de oorlog niet als gevolg van slechte huisvesting, gezondheidsproblemen, arbeidsongevallen of bombardementen. Een onbekend aantal komt terug met blijvend lichamelijk of psychisch leed.


Evacuees

Overig