Verzet en verraad

Gevangenen Assen geëxecuteerd bij Woeste Hoeve





In de nacht van 6 op 7 maart 1945 wordt de BMW van Hanns Rauter, de hoogste SS-politiebaas in Nederland, bij Woeste Hoeve doorzeefd met kogels. Zijn chauffeur en een adjudant komen om het leven; hij raakte zelf ernstig gewond. Uit wraak voor de aanslag worden op 8 maart, op verschillende plaatsen in Nederland, 263 mannen geëxecuteerd, waarvan 117 bij Woeste Hoeve. Daaronder een groep arrestanten uit het Huis van Bewaring in Assen.


Aitze Hoks

Aitze Hoks wordt geboren op 14 maart 1908 in Haulerwijk. Hij werkt als zaalwachter bij de Rijkswerkinrichting in Veenhuizen.

Hoks wordt lid van het verzet en behoorde tot de LO (Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers) en de BS (Binnenlandse Strijdkrachten) in Ooststellingwerf. Hij assisteert o.a. bij wapendroppings in de buurt. Als Aitze moet onderduiken, mag zijn gezin niet in Veenhuizen blijven wonen, dat mag als je er werkt. Zij gaan bij Aitze's ouders wonen. Als Aitze ziek wordt gaat hij daar ook naar toe. Landwachter Lammert van der Velde, bijgenaamd "zwarte Lammert", ontdekt dat Aitze Hoks thuis is en omsingelt op 10 februari 1945 met de "Norger Bloedgroep" het huis van de familie Hoks (Landwacht: hulppolitie bestaande uit Nederlandse landverraders). Aitze wordt gearresteerd en meegenomen naar Norg. Vervolgens wordt hij overgebracht naar het huis van bewaring in Assen. Op de dag van de executie bij de Woeste Hoeve is Aitze 36 jaar oud, hij is getrouwd en heeft 2 dochters.

Luchien Steen

Luchien Steen wordt geboren op 3 februari 1900 in Assen. Hij werkt daar als kleermaker.

Steen sluit zich in Assen aan bij het verzet, in eerste instantie bij de LO (Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers). Hij geeft ook wel onderdak aan mensen van de KP (Knokploeg); de marconist van de GDN (Geheime Dienst Nederland) afdeling Assen is met zijn zender bij hem ondergebracht. Na de inval bij Anne Smallenbroek wordt ook Luchien gearresteerd op 11 januari 1945. Hij wordt opgesloten in het huis van bewaring in Assen. Op de dag van de executie is Luchien 45 jaar oud, hij is gehuwd en had een zoon.

Hendrik Meijeringh

Hendrik Meijeringh wordt geboren op 12 maart 1890 in Borger. Hij is hoofd van de afdeling gemeentewerken en is brandweercommandant in de gemeente Borger.

Daarnaast is hij penningmeester van het waterschap Noordvenen. Hij wordt medewerker van de GDN (Geheime Dienst Nederland) waarvoor hij inlichtingen verzameld over troepenbewegingen, versterkingen e.d. Door zijn beroep ziet hij kans om veel jonge mannen te behoeden voor gedwongen tewerkstelling in Duitsland. Hij werkt veel samen met zijn collega in Odoorn, J. Schoenmaker. Op 11 januari 1945 wordt Hendrik gearresteerd als gevolg van de overval op het huis van de leider van de GDN in Assen. Hij wordt overgebracht naar het huis van bewaring in Assen. Op de dag van de executie is Hendrik 54 jaar oud, hij is getrouwd en heeft een dochter.

Jan Dekker

Jan Dekker wordt op 22 mei 1921 geboren in Warmond. Hij werkt als analist op het laboratorium van de zuivelfabriek in Hoogeveen. Hij is net als zijn hele familie fel anti-Duits. Hij verspreidt de illegale krant Trouw en illegale radioberichten, maar hij is niet rechtstreeks aangesloten bij een verzetsgroep. In augustus 1944 duikt hij onder op de boerderij van zijn verloofde in Nieuweroord, uit angst voor een oproep voor de Arbeitseinsatz (gedwongen tewerkstelling in Duitsland). Hier verbergt hij zelf vervaardigde springstof.

In januari 1945 krijgt de SD (Sicherheitsdienst) lucht van Jan's illegale activiteiten en doet met een aantal landwachters (hulppolitie bestaande uit Nederlandse landverraders) een inval bij zijn ouders. Daar wordt hij uiteraard niet gevonden dus worden vader Dekker en zijn aanstaande schoonzoon gearresteerd. De landwachters komen vervolgens op het idee om maar eens te gaan kijken op de boerderij van Jan's verloofde. Ze vinden hem niet in het hooi waar hij verstopt zit, maar als ze dreigen om de boerderij in brand te steken komt Jan te voorschijn. Jan Dekker wordt evenals zijn vader naar het huis van bewaring in Assen overgebracht. Zijn vader wordt na 4 weken vrijgelaten. Op de dag van de executie is de ongehuwde Jan Dekker 23 jaar. De Jan Dekkerstraat in de Hoogeveense verzetsbuurt is genoemd naar de verzetsman.

Jan Braams

Jan Braams wordt geboren op 27 mei 1897 in Anloo. Hij is landbouwer en heeft een boerderij in Eext, in de gemeente Anloo. Tijdens de bezetting wordt hij lid van de plaatselijke LO (Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers).

Bovendien steunt Jan Braams hen via het NSF (Nationaal Steunfonds). Daarnaast tekent hij Duitse stellingen voor de GDN (Geheime Dienst Nederland) te Assen. Op 10 januari 1945 wordt een inval gedaan in het huis van Anne Smallenbroek, de leider van de groep. Er worden bij huiszoekingen veel namen van andere medewerkers bekend. De hele groep wordt opgerold en komt de klap niet meer te boven. Braams is één van de 11 slachtoffers waarvan het leven eindigt bij de Woeste Hoeve. Hij wordt op 14 januari 1945 gearresteerd en in Assen gevangen gezet. Op de dag van de executie is Jan 47 jaar oud, hij is gehuwd en heeft twee dochters.

Hendrik Hadders

Hendrik wordt geboren op 5 april 1915 in Emmen. De gebroeders Hendrik, Jan en Willem hebben samen met hun vader een boerderij in Zuidbarge bij Emmen. Zij worden al in 1942 lid van de OD (Ordedienst).

In oktober 1944 verzorgt Willem Frieling de wapenzending van een dropping bij Hollandscheveld. Wanneer hij niemand bij de kapel vindt waar de wapens zouden worden opgeslagen, wordt contact opgenomen met de broers Hadders. Zij geven toestemming om de wapens op hun boerderij op te slaan. Op 12 januari horen ze dat er op de boerderij van een andere Hadders naar wapens is gezocht. Ze begrijpen dat ze zelf een inval kunnen verwachten. Alle wapens worden ondergebracht in een veraf gelegen schuur.

Op 13 januari wordt de boerderij omsingeld. Hendrik en Willem worden gevangen genomen. Jan is niet aanwezig, hij duikt tot het eind van de oorlog onder. Op het bureau van de Landwacht (hulppolitie bestaande uit Nederlandse landverraders) worden ze verhoord, er worden steeds meer verzetsmensen binnengebracht. Ook deze arrestatiegolf is het gevolg van de acties van landwachter Johannes Smit. Ze worden uiteindelijk opgesloten in het huis van bewaring in Assen. Willem wordt later met een aantal anderen van het ene naar het andere concentratiekamp gesleept en heeft de oorlog overleefd. Op de dag van de executie is Hendrik 29 jaar oud en ongehuwd.

Hendrik de Lange

Hendrik de Lange komt op 24 augustus 1899 in Emmen ter wereld. Hij is timmerman van beroep, maar wordt ook hulpconciërge bij het Nederlands Hervormd Diaconessenhuis in Emmen.

Daarnaast is hij koster van de Hervormde Kapel. Hij is er van op de hoogte dat er in de kapel wapens e.d. worden opgeborgen, maar hij is geen lid van het verzet. De Lange wordt in de nacht van 12 op 13 januari 1945 gearresteerd, samen met zijn zoon, en overgebracht naar een school in Emmen. Zijn zoon wordt 's morgens vrijgelaten. Hendrik wordt overgedragen aan de SD (Sicherheitsdienst) in Assen en daar in het huis van bewaring opgesloten. Op de dag van de executie is Hendrik 45 jaar oud, hij is getrouwd en heeft 4 kinderen.

Pleunis Dubbeldam

Pleunis Dubbeldam wordt geboren op 20 april 1914 in Dordrecht. Hij wordt technisch ambtenaar bij de PTT in Hoogeveen en sluit zich aan bij de OD (Ordedienst) en de CID (Centrale Inlichtingendienst).

Dubbeldam helpt het verzet door geheime telefoonaansluitingen te maken en telefoongesprekken af te luisteren. Zo weet hij een aantal keren arrestaties te voorkomen. Pleunis is zendamateur en lid van de Veron (vereniging voor experimenteel radio onderzoek in Nederland) en onderhoudt de Districtzender in Hoogeveen. Door het verraad van Geesje Bleeker wordt de hele zendorganisatie opgerold. (In 2001 ontdekt de Historische Vereniging Beilen archiefmateriaal waaruit zou blijken dat Bleeker het verraad van de radiozender in Drijber niet op haar geweten heeft. Geessien is Silvia in het boek’ Reis door de nacht’ van Anne de Vries.)

Geesssien is koerierster en krijgt een verhouding met een SD'er, aan wie ze alles vertelt. Door haar verraad zijn o.a. vijf slachtoffers bij de Woeste Hoeve geëxecuteerd. Pleunis wordt op 10 februari 1945 gearresteerd en gevangen gezet in het huis van bewaring in Assen. Op de dag van de executie is Pleunis 30 jaar oud, hij is gehuwd en heeft een zoon.


Pieter Cornelis Marinus van de Velde

Piet van de Velde is van 23 april 1897 in Vlissingen. Hij is geneesheer-directeur van het Bethesda ziekenhuis in Hoogeveen.

Hij sluit zich aan bij de LO (Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers) en tijdens de oorlog is het ziekenhuis een centrum van verzet. Er worden met hulp van zijn naaste medewerker Tinie Zijlstra bijvoorbeeld honderden verzetsmensen, geallieerde piloten, onderduikers en vervolgde Joden ingeschreven als patiënt met een zogenaamde besmettelijke ziekte zoals schurft. Daar zijn de Duitsers bang voor en ze blijven op een afstand. Hij gebruikt gefingeerde ziekterapporten en vervalste röntgenfoto's. Met Piet's medewerking wordt van september 1944 tot januari 1945 een zender van BS (Binnenlandse Strijdkrachten) in het ziekenhuis opgesteld. Door het verraad van Geessien Bleeker wordt deze zender op 28 februari 1945 opgerold. Piet van de Velde wordt gearresteerd en overgebracht naar het huis van bewaring in Assen. Op de dag van de executie is Piet 47 jaar oud, hij is gehuwd en heeft vijf kinderen.


Ter nagedachtenis aan Piet van de Velde onthult zijn zoon op 22 april 2010 een monument bij het ziekenhuis. Er komt een beeld van Van de Velde van Daphne du Barry bij de ingang en een gedenkplaat van glas-in-lood, gemaakt door Michel van Rijsbergen. Kees Donkervoort, voorzitter Raad van Bestuur van Ziekenhuis Bethesda: ‘Het duizelt je als je de verhalen hoort, wat een bijzondere mensen en wat een bijzondere man’.Hij wordt verder postuum geëerd met de Dokter Van de Velde-straat in Hoogeveen en de Yad Vashem onderscheiding (1995). En er is in 2014 ook een documentaire gemaakt met de titel 'Een standbeeld voor die Man'.

Jan Frederik Haytink

Jan Haytink wordt geboren op 6 september 1915 in Sneek. Hij is tandarts en begint in 1941 een praktijk in Meppel. Daar sluit hij zich aan bij de GDN (Geheime Dienst Nederland).

De stukken die via de koerierslijn naar Engeland moeten worden gestuurd worden eerst gefotografeerd, de negatieven gaan dan naar Engeland. Jan bewaart de negatieven zolang. Daarnaast wordt zijn adres gebruikt als postadres van de GDN-Meppel. Op 10 januari 1945 wordt de GDN in Assen opgerold door de SD (Sicherheitsdienst). Het gevolg is dat veel namen van GDN-leden in Drenthe en Groningen bekend worden bij de SD. Op 12 januari 1945 wordt Jan gearresteerd en opgesloten in de SD gevangenis in Assen. Op de dag van de executie is Jan 29 jaar oud, hij is gehuwd en heeft een dochter.

Willem Gerrit van Dijk

Willem Gerrit van Dijk wordt geboren op 17 juni 1919 in Ossendrecht. Hij is ambtenaar op de gemeentesecretarie van Grijpskerk waar hij vanaf maart 1941 wordt belast met het uitreiken van persoonsbewijzen.

Omdat het op de dag van de uitreiking vaak erg druk was vraagt hij of Van Dijk geholpen mag worden door Grietje de Boer, en dat mag. In de loop van 1943 ontstaat er steeds meer behoefte aan valse persoonsbewijzen en bonkaarten door de vele onderduikers. Willem en Grietje zorgen voor veel valse papieren. In juli 1944 arresteert de Landwacht (hulppolitie bestaande uit Nederlandse landverraders) een aantal onderduikers, de valse persoonsbewijzen van enkele van hen worden gevonden. De volgende dag staat de Landwacht al bij de familie De Boer. Grietje vlucht, maar haar tas met bonkaarten en persoonsbewijzen valt in handen van de Landwacht.
Willem duikt onder en woont bij Anne Smallenbroek, de bureauhouder van de GDN (Geheime Dienst Nederland) in Assen. Op 10 januari 1945 wordt daar een inval gedaan en worden ze gearresteerd. Zij gaan naar het huis van bewaring in Assen. Op de dag van de executie is Willem 25 jaar oud en ongehuwd.


Aafko de Vries

Aafko wordt geboren op 4 juli 1908 in Winschoten. Hij is opperwachtmeester/postcommandant in Bovensmilde.

De Vries is lid van de LO (Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers) en bovendien van de GDN (Geheime Dienst Nederland). Hij bespioneert de Duitse verdedigingswerken langs de vaart in Smilde en geeft dat door aan Anne Smallenbroek in Assen. Als gevolg van de overval bij Anne Smallenbroek wordt hij op 26 januari 1945 door Jan Lamberts en Sander van Droffelaar gearresteerd en overgebracht naar het huis van bewaring in Assen. Op de dag van de executie is Aafko 36 jaar oud, getrouwd en twee kinderen.

Michiel Ploeger

Michiel Ploeger wordt geboren op 12 december 1918 in Borger. Hij werkt in Amsterdam als elektromonteur.

Daar sluit Ploeger zich aan bij het verzet. Hij helpt piloten en spioneert. Omdat hij in Amsterdam wordt gezocht wegens zijn verzetswerk duikt hij onder in Enschede. Daar sluit hij zich weer aan bij het verzet en wordt droppingscommandant. Daarnaast doet hij mee aan spoorwegsabotage en het bevrijden van verzetsstrijders. Hij doet ook zendwerk samen met de Ierse marconist John Austin. Op 18 november 1944 vallen de Duitsers de boerderij binnen waar ze aan het zenden zijn. Ze worden gearresteerd en overgebracht naar het huis van bewaring in Zwolle. John Austin wordt op 10 april 1945 in Hattem gefusilleerd. Op de dag van de executie is hij 26 jaar oud en ongehuwd.

Johann Diederich Frans Bryan

Johann Bryan wordt geboren op 20 juli 1918 in Emmen. De veenarbeider moet zich in augustus 1939 in het kader van de mobilisatie melden.

Bryan vecht op de Grebbeberg en heeft overleeft als een van de weinigen de slag zonder verwondingen. Eenmaal weer thuis is voor hem duidelijk dat de oorlog nog lang niet is afgelopen. Hij is zeer fel anti-Duits en anti-NSB. In februari 1942 wordt hij controleur bij de Controledienst Luistervergunningen PTT. Daardoor kan hij veel mensen helpen om hun radio te verbergen. Zelf levert hij zijn radio ook niet in en vaak wordt bij hem geluisterd naar Radio Oranje op de BBC. Hij wordt lid van het plaatselijk verzet, helpt onderduikers en maakt wapens en munitie buit. In november 1944 haalt hij met een verzetsvriend handgranaten als ze werden aangehouden door twee landwachters (Nederlandse landverraders). Er ontstaat een vuurgevecht waarbij Johann geraakt wordt. Een van de landwachters wordt gedood. Johann ontkomt, maar een paar dagen later vertoont één van de onderduikers zich op straat en wordt prompt gearresteerd. Hij vertelt alles onder verhoor, waarop Johann gearresteerd wordt. Bryan wordt naar het huis van bewaring in Assen overgebracht. Op de dag van de executie is Johann 26 jaar oud. Hij is getrouwd en heeft twee zoons.

Klopjacht van 7 januari

Op 7 januari 1945 is er in Zuidoost-Drenthe een grote klopjacht op illegale werkers en onderduikers. Burgemeester Hendrik Marinus Verbeek van Schoonebeek, een zeer fanatieke NSB'er, zet dat in gang. De uitvoering is in handen van de 32-jarige landwachter Johan Hendrikus Smit uit Emmen. Hij is compagniescommandant van de 12e compagnie van het 3e bataljon van gewest III van de Landwacht Nederland (hulppolitie bestaande uit Nederlandse landverraders).

Smit komt al in 1933 bij de NSB. Hij bekleedt allerlei functies in de nationaal-socialistische organisaties tot de man tenslotte via WA en hulppolitie, compagniescommandant van de beroeps- en afdelingscommandant van de hulplandwacht in Z.-O. Drenthe wordt. Als zodanig krijgt Smit zo'n kleine 500 landwachters onder zich. Onder hen ook de jeugdige Hillegondus Botter uit Nieuw-Dordrecht. Deze 25-jarige Botter, die eerst bewaker is in het kamp 'Erica' in Ommen en daarna hulpagent van politie in Assen, wordt medio 1944 als wachtmeester der Staatspolitie in Zuidoost-Drenthe gedetacheerd en gedraagt zich beestachtig. Zo schiet hij samen met een paar anderen tijdens een strooptocht bij Nieuw-Schoonebeek twee arrestanten neer, waarna de lijken van de kostbaarheden worden beroofd. Bij een woordenwisseling op het landwachtershuis in Emmen trekt Botter zijn wapen en treft een collega dodelijk. Hij mishandelt minstens twintig mensen. Ook de Emmenaren Roelof Kremers en Frans Warrink hebben een aandeel in het oprollen van de O.D.-groep in Zuidoost-Drenthe.

Landwachter Smit en zijn mannen beginnen met een inval bij een boer in Schoonebeek. Hierbij worden een aantal onderduikers gearresteerd waaronder Jan Veldwachter, hoofdonderwijzer en pelotonscommandant van de plaatselijke OD. In totaal worden bij deze actie 34 personen gevangen genomen, waarvan er vijftien overlijden. Door marteling bij de verhoren ontstaat worden andere leden uit de verzetsgroep gearresteerd: Wilko Emmens, Willem Frieling, Hendrik Hadders, Albert Jan en Bernard Hartemink, Hendrik de Lange en Otto Zomer. Deze verzetsmensen worden bij Woeste Hoeve gefusilleerd. (Eerder wordt aan andere arrestant van Smit gedood. Arrestant Roelof Bouman uit Emmen wordt op 10 oktober, onderweg van Assen naar Steenwijk, bij Havelte een kogel door het hoofd geschoten.)Landwachter Smit krijgt na de oorlog 20 jaar gevangenisstraf, nadat tot tweemaal toe levenslang wordt geëist.Tegen Botter wordt de doodstraf geëist, dat wordt levenslang. Kremers krijgt vijftien jaar cel en Warrink negentien jaar.

Wilko Emmens

Wilko Emmens wordt geboren op 23 oktober 1890 in Nieuwwolda. Hij is beschuitbakker van beroep.

Emmens wordt de plaatselijke commandant van de OD (Ordedienst) en leider van de LO afdeling Nieuw-Amsterdam (gemeente Emmen) waarvan hij sinds 1943 lid is (Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers). In eerste instantie bestaat hun verzet uit het helpen van ontsnapte krijgsgevangenen, voor het merendeel Fransen. Er wordt een heel efficiënte vluchtlijn opgezet naar België, die later ook wordt gebruikt als vluchtroute voor geallieerde piloten. Wilko Emmens wordt op 11 januari 1945 gearresteerd en naar het huis van bewaring in Assen overgebracht. Op de dag van de executie is Wilko 54 jaar oud, gehuwd met drie kinderen.

Willem Frieling

Willem Frieling wordt geboren op 7 maart 1917 in Oranjedorp. Willem is boer en lid van de BS (Binnenlandse Strijdkrachten) in Emmen.

Frieling houdt zich onder meer bezig met het vervoer van gedropte wapens en munitie. Door de klopjacht van landwachter Smit wordt ook Willem opgepakt en naar het huis van bewaring in Assen overgebracht. Op de dag van de executie is Willem 28 jaar oud en ongehuwd.

Johan Herman Harmsen

Johan wordt geboren op 12 juni 1917 in Utrecht. Hij is als neuroloog werkzaam in de psychiatrische inrichting Dennenoord in Zuidlaren.

Harmsen is lid van de GDN (Geheime Dienst Nederland), groep Smallenbroek. Hij maakt tekeningen voor hen. Helaas wordt Johan door een patiënt besmet met TBC en moet hij het bed houden. Als de SD (Sicherheitsdienst) hem op 12 januari 1945 arresteert wordt hij overgebracht naar de gevangenis in Assen. Op de dag van de executie is Johan 27 jaar oud en getrouwd.

Albert Jan Hartemink

Albert wordt geboren op 26 juni 1916 in Dalen. Hij is landbouwer (net als zijn broer Bernard) en hij sluit zich tijdens de bezetting aan bij de OD (Ordedienst).

Hartemink houdt zich bezig met wapendroppings en het opslaan van wapens en munitie, evenals met het verspreiden van illegale bladen. Op 11 januari 1945 wordt hij gearresteerd door de SD (Sicherheitsdienst), ook een slachtoffer van landwachter Smit. Op de dag van de executie is Albert 28 jaar oud. Hij is getrouwd en heeft twee kinderen.


Bernard Hartemink

Bernhard wordt geboren op 23 september 1913 in Dalen. Hij is net als zijn broer Albert Jan landbouwer en hij sluit zich tijdens de bezetting aan bij de OD (Ordedienst).

Bernard Hartemink houdt zich bezig met wapendroppings en het opslaan van wapens en munitie, evenals met het verspreiden van illegale bladen. Op 11 januari 1945 wordt hij gearresteerd door de SD (Sicherheitsdienst), ook een slachtoffer van landwachter Smit. Op de dag van de executie is Bernard 31 jaar oud en ongehuwd.

Johann Hermann Heijen

Johann Heijen wordt geboren op 28 juni 1917 in Emmen. Als luitenant-vlieger neemt hij op 10 mei 1940 vanaf Soesterberg deel aan de luchtgevechten tegen de Duitsers. Op een gegeven moment komt Johann met zijn boordschutter, sergeant C.J. Nijveldt, zonder munitie naar Ockenburg, waar hun toestel op de grond wordt gebombardeerd.

Na de capitulatie komt Johann Heijen in het verzet terecht. Hij is o.a. oprichter van de KP (Knokploeg) in Bussum. Na de (mislukte) slag om Arnhem zijn veel geallieerde militairen in bezet gebied achtergebleven. Het verzet probeert twee keer een grote groep ven deze militairen naar bevrijd gebied te krijgen over de Rijn. De eerste keer, code naam Pegasus, is een succes. De tweede poging, codenaam Pegasus II, mislukt volledig. Johann is er ook bij, hij zou naar bevrijd gebied gaan met belangrijke berichten. Hij valt net als vele anderen in handen van de Duitsers op 18 november 1944. Hij wordt via de noodgevangenis van de SD (Sicherheitsdienst) in Velp naar de Kruisberg in Doetinchem overgebracht. Hij zit opgesloten in cel 10, samen met Kees Hogenbirk uit Utrecht en de Pool Tjes Oberdak, vlieger bij de RAF.  Omdat hij een Pool is wordt hij niet als krijgsgevangene beschouwd door de Duitsers maar als terrorist. In zijn cel gebruikt Johann een systeem met een strootje en stenen om de juiste datum bij te houden. Op de dag van de executie is hij 27 jaar oud en ongehuwd. (Ook Oberdak wordt terechtgesteld.  Pas in 2008 wordt hij op het Ereveld Loenen via DNA-onderzoek officieel geïdentificeerd.) Op 21 juni 1945 wordt Johann Heijnen met militaire eer herbegraven op de Oude RK begraafplaats van Bussum.

Stoffer Holtjer

Gemeenteveldwachter Stoffer Holtjer wordt geboren op 15 oktober 1906 in Vlagtwedde.

Hij is lid van het verzet en ploegleider van een KP (Knokploeg). Eén van de leden werkt op vliegveld Eelde als onderhoudsmonteur. Die maakt kaarten van het vliegveld met daarop kazernes en kanonnen. Deze kaarten en andere gegevens gaan via koeriers richting Engeland. De kaarten worden in de frame-buis van Stoffer 's fiets geplaatst en vervolgens door hem naar Assen gebracht waar de GDN (Geheime Dienst Nederland) voor verdere verzending zorgt. Op 18 januari wordt Stoffer gearresteerd. Op de dag van de executie is hij 38 jaar oud. Hij is getrouwd met twee zoons.

Harmannes Johannes Meijers

Mans Meijers wordt geboren op 31 december 1909 in Sleen. Hij is wever van beroep en woont in Vriezenveen.

Daar wordt Meijers lid van de LO (Landelijk Organisatie voor hulp aan onderduikers) en van de KP (Knokploeg) Almelo. Hij werkt samen met zijn vriend Reint Kerkdijk. Ze helpen onderduikers en verder helpen ze bij wapendroppings e.d. De wapens worden opgeslagen op de boerderij van Reint. In de nacht van 6 op 7 maart 1945 is er een razzia door de SD (Sicherheitsdienst) van Almelo in Vriezenveen en De Pollen, om mensen op te sporen die zich aan de Arbeitseinsatz (gedwongen tewerkstelling in Duitsland) onttrekken. Ze zijn bovendien getipt door een NSB'er uit Vriezenveen dat er op de boerderij van Reint Kerkdijk wapens worden verborgen. Bij de huiszoeking worden die inderdaad gevonden.

Reint en Mans worden gearresteerd en opgesloten in het huis van bewaring in Almelo. Op de avond van 7 maart worden ze overgebracht naar het SD-kantoor waar ze zwaar worden mishandeld. De SD'ers willen hen hoe dan ook nog op de lijst van Todeskandidaten hebben voordat de wagen met gevangenen naar de "Woeste Hoeve" zou vertrekken. Op de dag van de executie is Mans 35 jaar oud en ongehuwd.

Harmanus Schipper

Harmanus Schipper wordt geboren op 13 augustus 1909 in Steenwijkerwold. Hij woont in Hoogeveen en sluit zich daar aan bij de LO (Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers).

Na de oprichting van BS (Binnenlandse Strijdkrachten) verleent Harmanus Schipper onderdak aan een codeofficier van BS. Bij het oprollen van de zendorganisatie, door het verraad van Geessien Bleeker, wordt Harmanus op 9 februari 1945 gearresteerd en overgebracht naar het huis van bewaring in Assen. Op de dag van de executie is Harmanus 35 jaar oud, hij is gehuwd en heeft drie kinderen.

Johannes Schoenmaker

Johannes Schoenmaker wordt geboren op 1 januari 1898 in Onstwedde. Hij is gemeentearchitect van Odoorn. Hij wordt lid van het verzet, hij heeft onderduikers in huis en hij verzorgt ook onderduikers die ergens anders zijn ondergedoken.

Schoenmaker werkt veel samen met zijn collega Meijeringh uit de gemeente Borger. Johannes is plaatselijk commandant van de OD (Ordedienst) en is ook medewerker van de GDN (Geheime Dienst Nederland) van Anne Smallenbroek in Assen. Die groep wordt op 10 januari 1945 opgerold en de volgende dag wordt ook Johannes gearresteerd. Samen met Hendrik Meijeringh, die een uur eerder is opgepakt, wordt hij overgebracht naar het huis van bewaring in Assen. Op de dag van de executie is Johannes 47 jaar oud, hij is getrouwd en heeft drie kinderen.

Koop Schraa

Koop Schraa wordt geboren op 14 augustus 1917 in Giethoorn. Hij woont in Beilen en sluit zich daar aan bij het verzet. Hij is lid van de LO (Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers).

Koop helpt en verzorgt piloten, Joodse en andere onderduikers. Als gevolg van het verraad van Geessien Bleeker wordt hij op 23 februari 1945 gearresteerd. Hij wordt overgebracht naar het huis van bewaring in Assen. Op de dag van de executie is Koop 27 jaar oud en ongehuwd.

Albert Pieter Smitshuysen

Albert Smitshuysen wordt geboren op 9 augustus 1918 in Meppel. Hij is opzichter bij de gasfabriek in Assen. Daar wordt hij lid van het verzet. Hij sluit zich aan bij de GDN (Geheime Dienst Nederland).

Door zijn opleiding is hij een bekwaam tekenaar, wat goed van pas komt bij het maken van situatiekaarten voor de inlichtingendienst. Op 10 januari is Smitshuysen aanwezig in het huis van Anne Smallenbroek in Assen als daar een overval van de SD (Sicherheitsdienst) plaatsvindt. Hij wordt met de anderen daar gearresteerd en opgesloten in het huis van bewaring in Assen. Op de dag van de executie is Albert 26 jaar oud en ongehuwd.

Jan Albertus Veldwachter

Jan Veldwachter wordt geboren op 7 maart 1909 in Deventer. Hij is hoofd van de school in Oud-Schoonebeek en wordt pelotonscommandant van de LO-afdeling (Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers).

Ook Jan wordt het slachtoffer van landwachter Smit. Op zondag 7 januari 1945 vindt wordt hij bij een boer in Schoonebeek opgepakt en opgesloten in het huis van bewaring in Assen. Op de dag van de executie is Jan 36 jaar oud, hij is getrouwd en heeft twee kinderen.

Jan Vroom

Jan Vroom wordt geboren op 16 januari 1920 in Glimmen. Hij woont in Beilen en werkt in het verzet samen met o.a. Schipper, Dubbeldam en Van de Velde (allen op 8 maart 1945 te Woeste Hoeve gefusilleerd).

Op 10 februari 1945 wordt hij gearresteerd als hij de andere medewerkers wil waarschuwen voor een Duitse inval. Die inval is het gevolg van het verraad van Geessien Bleeker. Op de dag van de executie is Jan 25 jaar oud en ongehuwd.

Otto Zomer

Otto wordt geboren op 28 augustus 1898 in Hoogeveen. Hij heeft een boerderij in Hollandscheveld. Hier verleent hij onderdak aan de knokploeg van zijn broer, bovendien werden er ook wapens opgeslagen.

Hij wordt gearresteerd op 13 januari 1945, waarschijnlijk omdat men hem met zijn broer verwart. Otto moet dit merken bij de verhoren, maar laat de Duitsers in de waan. Hij wordt overgebracht naar het huis van bewaring in Assen. Op de dag van de executie is Otto 46 jaar oud, hij is gehuwd en heeft twee kinderen.

Hendrik Jantinus Naber

Hendrik wordt geboren op 11 mei 1902 in Assen. Hij is bedrijfsleider bij de Deventer Rubberwarenfabriek.

Hendrik Naber wordt commandant van de OD (Ordedienst) in Deventer. Zijn huis wordt het centrum van koeriersdiensten. Op 20 december 1944 valt hij in handen van de SD (Sicherheitsdienst) wanneer hij bezig is nog wat spullen uit zijn gebombardeerde huis bij elkaar te zoeken. Hij wordt gevangen gezet in de Oxerhof in Colmschate. Op de dag van de executie is Hendrik 42 jaar oud, hij is getrouwd en heeft twee kinderen.
Bron: Stichting Monument Woeste Hoeve


Executie

De gevangenen worden in de avond en ’s nachts naar Apeldoorn gebracht, waarna ze om half zeven in de ochtend van 8 maart in bussen en vrachtwagens in de richting van De Woeste Hoeve vertrekken. Bij aankomst staat het vuurpeloton al te wachten. Het bestaat uit ongeveer vijftig Duitsers van de Waffenschule der Ordnungspolizei, gelegerd in Amersfoort. De gevangenen worden in groepen van twintig op een aanhanger naar de executieplaats gebracht, alwaar ze de reden van de executie wordt voorgelezen. Vervolgens worden ze geëxecuteerd. Vijf minuten later staat een volgende groep hetzelfde lot te wachten. Mannen die niet meteen dood zijn, worden aan na afloop alsnog door enkele schoten om het leven gebracht.

Rauter

Rauter herstelt in Duitsland van zijn verwondingen herstellen en keert pas na de oorlog weer terug naar Nederland voor zijn proces.

Hij wordt ter dood veroordeeld en op 25 maart 1949 geëxecuteerd op de Waalsdorpervlakte. De locatie van zijn graf is een staatsgeheim, maar hij ligt vermoedelijk op een Duits soldatenkerkhof.


Geessien (Geesje) Bleeker

Geesje Bleeker, geboren in 1921 in Termunten, wordt, nadat zij in Delfzijl omgang met een lid van de Sicherheitsdienst (SD) heeft, in juni 1944 koerierster van een verzetsgroep in Groningen. Het verzet vertrouwt haar tijdens de oorlog al niet en stemt of zij uit de weg moet worden geruimd. De streng gereformeerde vrouw heeft nog veel steun bij een aantal mensen uit het verzet waardoor zij blijft leven.

Als ze op 27 juli 1944 door SD'ers van het Scholtenhuis gearresteerd wordt verraadt zij verscheidene verzetslieden. Eind augustus 1944 wordt Bleeker door het verzet gevangengenomen en komt als gevangene terecht op de boerderij van de familie Zwanenburg aan de Beilervaart (foto). Als landwachters half oktober de boerderij binnenvallen, laat Bleeker een andere kant van haar zien. Er zitten zeven onderduikers, waaronder vijf Joden verstopt onder de bedstee waarin Geesje Bleeker ligt. Ze doet alsof ze ziek is en redt door te blijven liggen het leven van die vijf onderduikers onder haar bedstede.Ze wordt dor het verzet verplaatst naar een woning op het VAM-terrein bij Drijber. Op 9 februari 1945 valt ze daar weer in handen van de SD. Zij verraadt dan opnieuw Drentse verzetslieden en hoort medegevangenen in het Huis van Bewaring van Assen uit.

In totaal verraadt Geesje Bleeker minstens veertig mensen, dertien daarvan hebben de oorlog niet overleefd. Op 21 mei 1946 staat Geessien als 25 jarige vrouw terecht. Zij verklaart uit angst te hebben gehandeld en zelfs een relatie te zijn aangegaan met een SD'er om te voorkomen dat zij zou worden gemarteld. Nadat de verhouding enige tijd aan de gang is zou zij zelfs verliefd zijn geworden op de officier waarna zij verblind door liefde niets anders meer kan doen dan doorgaan met het verraad van onderduikers en Joden. Zij wordt tweemaal ter dood veroordeeld, maar die straffen worden omgezet in levenslang. In 1960 vraagt en krijgt zij gratie.


In april 2016 verschijnt het boek 'Geesje Bleeker. Ik heb geen verraad gepleegd om het verraad!' van Gerben Dijkstra, W. Brinkman, T.L. Kroes en H.J. Vos. Ze proberen daarin een antwoord te geven op de vraag waarom Bleeker verraad pleegde. Volgens Dijkstra is dat een heel moeilijke vraag.

'We hebben er in het boek wel een analyse over gegeven. Ze deed het niet vanwege geld, ook niet omdat ze sympathie had voor de NSB. Totaal niet. Maar ze was onder invloed geraakt van SD'ers. Ze zag alles door hun ogen. Ze was in een afhankelijke positie van die SD'ers en deed wat zij vroegen. Ze heeft nooit een opdracht geweigerd, ze deed het gewoon, ook dat verraad. Ze was wel bang voor dreigementen, voor mishandelingen en dat ze naar een concentratiekamp gestuurd kon worden. Nee, ze was geen slimme vrouw, wel naïef. Ze had moeite met onderscheid maken tussen goed en fout. Haar normbesef was heel laag.'

Rapport van landwachter Johannes Smit

Op zondag 7 januari 1945 vindt in Zuidoost-Drenthe op verzoek van NSB-burgemeester Hendrik Marinus Verbeek van Schoonebeek (foto) een klopjacht plaats van de Landwacht. Van de 36 arrestanten komen negen bij Woeste Hoeve om het leven. Diverse andere arrestanten, zoals Jan Grooters, komen om in concentratiekampen. Landwachter Smit (32) krijgt na de oorlog 20 jaar cel. Hij rapporteerde over die dag:

Ik, ondergetekende, Joh.H.Smit, oud 32 jaar, Emmen, lid van de Landwacht Nederland rapporteert U het volgende :

Overgegeven aan de S.D. de navolgende gevangenen; leden en medewerkers der O.D.:

Veldwachter P.C. te Oud-Schoonebeek, Grooters Sectiecommandant der O.D. Oud-Schoonebeek, Eisen lid der K.P. te Oud-Schoonebeek, Bosman Sectiecommandant te Nw. Amsterdam, Ir. Mantel Districtscommandant te Coevorden, W. Emmen P.C. te Nw. Amsterdam, Oorlog lid der O.D. te Veenoord, Bogaard lid der O.D. te Nw. Amsterdam, Van Bruggen Jr. koerier O.D. te Emmen, Boslaan, Mevr. Rottgers te Emmen niet aangesloten, Frieling te Emmen, vervoerder van wapens en munitie, W. Hadders te Zuid-Barge opslaghouder der wapens en munitie, H. Hadders te Zuid-Barge opslaghouder der wapens en munitie, De Lange koster der Kapel te Emmen, Zwinderman P.C. te Sleen, Koopmans te Sleen, Geertsema lid der O.D. te Borger. ,Egbers lid der O. D. te Borger. Zeer waarschijnlijk doet ook zijn broer mee, deze werkt bij de O. T. Lambers te Coevorden lid der O.D. springstofspecialist, leraar R.H.B.S.,Van der Veen te Coevorden, Van der Veen te Coevorden, Van der Veen te Coevorden, Van der Veen te Coevorden, H. Zwiers te Coevorden lid der O.D., Koning waarnemend D.C. en organisator wapenvoorraad, Hartemink lid der O.D. sectiecommandant, opslaghouder, wapenvoorraad, Hartemink lid der O.D. sectiecommandant, opslaghouder, wapenvoorraad, Otto Zomer te Hollandscheveld opslaghouder wapenvoorraad Zuid-Drenthe, Frederik Zomer te Hollandscheveld.

Gearresteerd zijn de volgende onderduikers: Van Wieren te Nw.Amsterdam, Roelink te Assen., G.Emmens te Anna-Paulowna, Holzmuller te Borger.

Allen overgeleverd aan de S.D. te Assen. Aan Sturmfscharfführerhad ik bericht gegeven, dat de Opperwachtmeester der Politie Van der Sluis te Schoonoord, regelmatig contact had met de ondergedoken O.D. man Loman in Schoonoord. Op bevel der S.D. is deze door Opperschaarleider Lammerts van Assen gearresteerd. Hiervan is door mij dit rapport naar waarheid opgemaakt.


Emmen, 28 januari 1945, De Compagniescomm.

w.g. Joh.H.Smit. L.W. Hoofdschaarleider.