Niet Weggooien! Dat is het motto van Nederlandse oorlog- en verzetsmusea, herinneringscentra en het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD). Gezamenlijk proberen de instellingen te voorkomen dat op het eerste gezicht onbelangrijk geachte originelen uit de oorlogsjaren verloren gaan. Voorwerpen, documenten en ander materiaal uit de Tweede Wereldoorlog zijn van belang voor de toekomst.
Zo werden in augustus 2011 historische voorwerpen uit voormalig Kamp Westerbork aangeboden aan het Herinneringscentrum. Het gaat om een aambeeld dat in de oorlogsjaren in de vliegtuigsloperij is gebruikt door Joodse gevangenen, en houten onderdelen van het theater.
Kort na de oorlog zijn ze op een veiling gekocht door de familie Zingstra van camping Witterzomer in Witten. Het aambeeld is ook te zien op een film uit de oorlogsjaren van Kamp Westerbork. Er zijn nog maar enkele voorwerpen uit het kamp bewaard gebleven. Het aambeeld maakt deel uit van de collectie van het museum.
Kampoverlevende Virry de Vries Robles (1932), die van eind november 1943 tot na de bevrijding in kamp Westerbork gevangen heeft gezeten, heeft op 3 mei 2013 tijdens de 'Actie Niet Weggooien' twee unieke voorwerpen aan het Herinneringscentrum Kamp Westerbork geschonken. Een ring gemaakt van vliegtuigglas met een metalen plaatje, met daarin verwerkt de initialen van de Canadese bevrijder, die regelmatig in het huisje van de Vries Robles komt, om te smullen van de door haar moeder gemaakte appeltaart. Virry, die van deze soldaat haar eerste woordjes Engels leert, maakt in de vliegtuigsloopbarak van het kamp twee ringen. De ring met haar eigen initialen geeft ze aan haar Canadese vriend. Het tweede voorwerp is het metalen geboorteplaatje van haar broertje Eric, die op 22 juli 1944 in het ziekenhuis van kamp Westerbork wordt geboren. Dit bewijs van geboorte moet hij in het kamp als een ketting met hanger dragen. De rest van zijn leven heeft hij zijn bewijs van geboorte altijd bij zich.
Unieke brief familie Meuleman
Herinneringscentrum Kamp Westerbork in Hooghalen krijgt in juli 2013 een uniek document. Het is een brief van de Joodse ouders Meuleman uit Groningen aan onbekende pleegouders, waar hun ongeveer driejarige dochter Mieke een schuiladres krijgt in 1942/1943.
In de brief staan opvoedingstips en bijzonderheden over het meisje. Zij is enige tijd ondergedoken bij een familie in Voorburg. De zoon van deze familie heeft de brief altijd bewaard en nu aan het herinneringscentrum geschonken. Het meisje en haar familie overleven de oorlog niet, omdat bij een ander onderduikadres verraad in het spel is. In de zomer van 1943 komen vader, moeder en hun dochter Mieke Meuleman om in Sobibor.
Kist Joodse boerenknecht
Het Herinneringscentrum krijgt in maart 2017 uit Baak in de Achterhoek een kist vol spullen van een Joodse boerenknecht. Het gaat om spullen van Horst Elias, die tijdens de oorlog in Westerbork belandt. Elias werkt op een van de familie Jansen. Hij komt via Kamp Westerbork in Auschwitz terecht, waar hij wordt vermoord. De kist met spullen, waaronder brieven, ligt daarna op een zolder. Conservator Guido Abuys is blij met de spullen: 'Bizar dat je hier een sandaal van Elias in handen hebt. Ik ben er heel blij mee, vooral omdat dit allemaal mogelijkheden biedt om het verhaal van Elias te vertellen', aldus Abuys. Hij wil aan de hand van de kist van Horst Elias een reconstructie maken van het leven van de Joodse boerenknecht. 'De inhoud van de kist geeft zoveel meer informatie, want het gaat over Palestina-pioniers. Dat zijn jongeren die een opleiding volgden om uiteindelijk te gaan emigreren naar Palestina. Ze vluchtten, in dit geval, uit Duitsland en gingen naar Nederland, in de hoop om vanuit hier naar Palestina te gaan. Maar ja, dan kwam de oorlog er tussen.'
Historische voorwerpen uit voormalig Kamp Westerbork
